Już w okresie świątecznym dotarło do Społecznych Opiekunów Drzew zgłoszenie o usunięciu 2 dorodnych drzew i przycięciu jednego na Starym Cmentarzu od strony ul. Kasprzaka. Zdjęcia pokazują, że trzecie także zostanie usunięte w całości.
Zezwolenie na ich usunięcie, jak i na przycięcie musiał wydać Wojewódzki Konserwator Zabytków. Niestety łódzki , jak już pisałam, uznał, że nie obowiązuje go publikacja decyzji w Ekoportalu, ani w rejestrze decyzji na stronie internetowej Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, wystąpiłam więc o informację na temat przyczyn wycięcia starodrzewu rosnącego być może od założenia cmentarza oraz informację, jakimi metodami był badany stan tych drzew.
Fot. Ewa Mirkowska
W przypadku powyższego okazu prawdopodobną przyczyną wydaje się zapobieżenie uszkodzenia grobu z odnowionym ogrodzeniem (pytanie, czy konieczne, skoro korzenie mogłyby uszkodzić jedynie podmurówkę). Ewentualnie w widocznych na zdjęciu miejscach zrastania się pni mogły wystąpić spękania – ale czy nie dało się wykonać wiązań? I dlaczego drzewo usunięto teraz, a nie gdy remontowano ogrodzenia (tych grobów nie remontowano z pieniędzy uzbieranych z kwesty w 2023)?Zobaczymy.
Fot. Ewa Mirkowska
Jednak lokalizacja tej wycinki nie sugeruje kolizji z zabytkowymi grobami. Na podstawie samego zdjęcia trudno orzec, czy ciemniejsze miejsca na plastrach pociętych pni to twardziel czy zgnilizna. Jeśli występowała zgnilizna, to na ile była zaawansowana, czy w stopniu zagrażającym wyłamaniem pnia? W przypadku drzew stanowiących element najcenniejszego zabytku – pomnika historii – przed podjęciem decyzji o usunięciu całego drzewa powinny być wykonane badania obrazowe posiadanym przez UMŁ „tomografem dla drzew”.
Otrzymaliśmy ostatnio informację o wycince drzew na narożnej działce u zbiegu ulic Wodnej i Tuwima. Jest to działka dołączona do terenu po zlikwidowanych zakładach Gilette przy ul. Wodnej 11/13. Firma miała przed budynkami produkcyjnymi fragmenty terenu zieleni z dorodnymi drzewami i zadbanymi krzewami, po zamknięciu produkcji zarastającymi chwastami. Wszystko to jest już przeszłością.
Fot. Ewa Brzezińska
Sprawdziłam, czy zgłoszona wycinka była przeprowadzona na podstawie zezwolenia i czy wynikała z planów inwestycyjnych w tej, dziś popularnej wśród deweloperów okolicy. Popularnej, bo w okolicach tzw. Nowego Centrum, a pozbawionej miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. co prawda obowiązuje dla tego terenu przystąpienie do planu z czerwca 2018 r., jest jednak po 6,5 roku dopiero na etapie rozpatrywania uwag.
Fot. MPU
Ale plan miejscowy i tak nie uchroniłby tych drzew – na działce narożnej i na dłuższym odcinku działki wzdłuż ul. Wodnej przewidziano zabudowę pierzejową, zaś od południa wyznaczono linię zabudowy równoległej. Nadal więc Miejska Pracowni Urbanistyczna wyżej stawia równanie zabudowy do jednej linii wyżej niż już istniejącą zieleń.
Fragment projektu mpzp. Fot. MPU
Co więcej, plan wprowadza przebicie przez kwartał od zachodniej strony działki – kosztem terenu zieleni i terenu zadrzewionego. Możemy więc spodziewać się kolejnych wycinek i to pod drogę publiczną.
Wracając do niedawnej wycinki – jak widać powyżej, już w 2024 r. główny teren pofabryczny był zajęty przez maszyny rozbiórkowe, lecz teren zieleni na rogu i szpaler drzew od wschodu były nietknięte. Zezwolenie na usunięcie 35 (!) drzew i 70 m2 krzewów zostało wydane przez Wydział Ochrony Środowiska już 29 lutego 2024 (decyzja DEK-OŚR.II.6131.19.2024.NM), a pozwolenie na budowę, będące jego podstawą 23 lipca 2024 r. (złożenie wniosku 6 października 2023, decyzja DPRG-UA-I.1447.2024).
Fot. GUNB
Daty są tu ważne, ponieważ:
zezwolenie na usunięcie drzew z reguły jest ważne pół roku, czyli w tym przypadku termin mijałby 29 sierpnia 2024
jeśli zezwolenie wynikało z kolizji z inwestycją, powinno zostać wydane na podstawie zatwierdzonego przez urząd projektu zagospodarowania terenu, czyli po wydaniu pozwolenia na budowę.
Co ma powstać w miejscu po Gilette? Pozwolenie dla firmy Perfectum Development Sp. z o. o. wydano na budowę sześciu budynków mieszkalnych wielorodzinnych z usługami w parterze oraz garażami podziemnymi. Czy dla mieszkańców tych bloków nie było warto zachować choć tego pięknego drzewa na narożnej działce?
Oczywiście wystąpię do UMŁ o wyjaśnienie wątpliwości dotyczących rozdźwięku terminów. Tym bardziej, że od 2015 r. na terenie działek tylko przy ul. Wodnej UMŁ wydał zezwolenia na usunięcie… 80 drzew i 70 m2 krzewów.
Zniszczone i uszkodzone drzewa przy hali targowej. Fot. Agnieszka Frydrych-Szyszka
Kilka miesięcy temu otrzymałam zgłoszenie o silnej przycince koron młodych drzew rosnących od południa hali targowej Górniaka. Zdjęcia z 2014 i 2019 roku pokazują jeszcze zdrowe, ładnie przyrastające rośliny, połową wysokości koron sięgające do blaszanego gzymsu budynku. Ich żywotność sugeruje, że pięć lat później te szybko rosnące gatunki powinny mieć naprawdę dorodne korony i dawać sporo cienia. Tak się jednak nie stało.
Drzewa przy hali w 2014 (powyżej) i 2019 (poniżej). Fot. Google Maps
Pomiędzy 2019 a 2024 r. rośliny przeszły „zabiegi pielęgnacyjne”. Na zdjęciu głównym widać, jak znacząco zostały zredukowane ich korony, pierwotnie dwukrotnie wyższe niż w 2019 r. Widać też, że prace nie były wykonane zgodnie ze sztuką – część konarów jest nadcięta i odłamana, co utrudnia gojenie się ran po cięciach. Brzozy już w maju br. były zamierające lub martwe , klony są zdeformowane i odchorowują „pielęgnację”, wypuszczając poniżej korony liczne odrosty z pnia.
Zamierająca brzoza z uciętą koroną. Fot. Agnieszka Frydrych-Szyszka
Silnie przycięta korona klonu. Fot. Agnieszka Frydrych-Szyszka
Wiedząc, że to teren należący do Miasta Łodzi, będący częściowo w dzierżawie, zapytałam Wydział Gospodarki Komunalnej oraz Departament Ekologii i Klimatu:
kiedy drzewa zostały posadzone, z czyich środków i jaki był koszt tych prac
informacji, na czyje zlecenie zostały przycięte
jak było opisane zlecenie i wytyczne do niego, jaka firma je wykonała, kiedy nastąpił odbiór prac i jaki pracownik UMŁ dokonał odbioru
dokumentacji opisowej i zdjęciowej wykonanego zlecenia korekty koron drzew po południowej stronie hali targowiska na Górniaku (przed i po pracach)
czy w związku z prawdopodobnym przekroczeniem zakresu redukcji korony i zasychaniem lub uschnięciem drzew, będących majątkiem Gminy Łódź wykonawca lub dzierżawca terenu poniesie konsekwencje i jakie.
Celowo skierowałam pisma nie bezpośrednio do WOŚIR, naliczającego kary za prace w koronach drzew niezgodne z Ustawą o ochronie przyrody. Zło już się stało, a była okazja, by sprawdzić, czy urzędnicy tylko odhaczają odpowiedzi na pisma mieszkańców, czy podejmują działania ws. zgłoszonych tą drogą nieprawidłowości. Czego oczekiwałam od UMŁ jako właściciela drzew (czyj teren, tego naniesienia) i jako organu odpowiedzialnego za ochronę przyrody na terenie gminy?
Departament Ekologii i Klimatu powinien przekazać informację o uszkodzonych drzewach podległemu mu Wydziałowi Ochrony Środowiska (czego nie zrobił) i zawiadomić wydział odpowiedzialny za majątek miasta oddany w dysponowanie innemu podmiotowi.
Wydział Gospodarki Komunalnej jako najprawdopodobniej nadzorujący teren z upoważnienia prezydenta miasta powinien poinformować dzierżawcę, że nie zgadza się na uszkadzanie drzew na dzierżawionym terenie, ew. zawiadomić Wydział Majątku Miasta o postępowaniu dzierżawcy.
Długo czekałam na odpowiedź i jest ona… smutna. Mimo telefonicznego zapewnienia o podjęciu kontroli, do dziś nic takiego najwyraźniej nie miało miejsca. Departament Ekologii i Klimatu nie odpowiedział na pismo, ale przekierował je do innego departamentu – Gospodarowania Majątkiem – a ten potrzebował miesiąca na ustalenie, co się zdarzyło.
Oba wydziały nie zadały sobie nawet trudu ustalenia, kiedy wykonano taką „pielęgnację”, nie odpowiedziały też na najważniejsze pytanie – o wyciągnięcie konsekwencji takich zabiegów. Nie zapytały dzierżawcy, czemu w ogóle doszło do przycinki – może rośliny połamały wichury? Jedyna nowa informacja to ta, że posadzone na miejskiej działce, zniszczone i uszkodzone drzewa to nasadzenia zamienne – za rośliny usunięte podczas modernizacji przez dzierżawcę targowiska. Nasadzenia zamienne mają niby wg polskiego prawa być rekompensatą za stratę w środowisku przyrodniczym miasta, ale realizacja tego celu w praktyce wymaga… przeżycia 3 lat (sic!) od wyznaczonego terminu nasadzeń.
Ten czas już dawno minął, modernizacja z rozbudową odbyła się w 2009 r. Takie zasady to oczywiste kuriozum, bo nasadzenia młodych drzewek o niewielkich koronach w zamian za zabite duże (bo wymagające zezwolenia) drzewa i wymóg przeżycia przez nie kilku lat to żadna rekompensata.
Co może zrobić urząd jako organ?
Drzewa są młode, czy ustawa o ochronie przyrody reguluje sposób ich przycinania? Co może zrobić urząd gminy jako organ odpowiedzialny za ochronę przyrody na terenie gminy?
Urząd nie ma podstaw do interwencji z Art. 87a. 4 i 5:
4. Usunięcie gałęzi w wymiarze przekraczającym 30 % korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, w celu innym niż określony w ust. 2, stanowi uszkodzenie drzewa.
5. Usunięcie gałęzi w wymiarze przekraczającym 50 % korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, w celu innym niż określony w ust. 2, stanowi zniszczenie drzewa.
Czemu? Bo przepisu Art. 87 a.ust. 2 nie stosuje się do drzew, o których mowa w art. 83f ust. 1. czyli m. in.:
3) drzew, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:
a) 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego, b) 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego, c) 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.
Ale ma podstawy skorzystać zArt. 87a. 1. Prace ziemne oraz inne prace wykonywane ręcznie, z wykorzystaniem sprzętu mechanicznego lub urządzeń technicznych, wykonywane w obrębie korzeni, pnia lub korony drzewa lub w obrębie korzeni lub pędów krzewu, przeprowadza się w sposób najmniej szkodzący drzewom lub krzewom.
Stosowanie ust. 1 nie jest ograniczone ani wielkością drzewa, ani własnością, ani lokalizacją! Pielęgnacja tych drzew jest „inną pracą w obrębie korony drzewa„. Wg ustawy Prezydent Miasta Łodzi jako organ odpowiedzialny za ochronę przyrody na terenie gminy i każdy jego pracownik, jeśli dowie się o naruszeniu prawa, ma obowiązek powiadomić odpowiedni wydział o takim przypadku. Zarówno Wydział Gospodarki Komunalnej, jak Departament Gospodarowania Majątkiem powinny zawiadomić Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa o prawdopodobnym złamaniu prawa przez stowarzyszenie kupieckie.
Co może zrobić urząd jako właściciel terenu?
To na działce miejskiej wycięto drzewa podczas modernizacji targowiska. Gmina jako właściciel musiała się na to zgodzić. Ba, mogła domagać się większej ilości nasadzeń – bo to jej drzewa wycinano na potrzeby inwestycji dzierżawcy. To na działce miejskiej wykonano nasadzenia zamienne. To Gmina Łódź straciła mienie w postaci dużych drzew.
I to Gmina Łódź straciła teraz młode brzozy oraz to jej uszkodzono resztę nasadzeń zamiennych. Jako właściciel terenu jest więc poszkodowana nieprawidłową korektą drzew. I powinna upomnieć za to dzierżawcę np. domagając się wykonania nowych nasadzeń w zamian za zniszczone.
Czy za zniszczenie drzew można wypowiedzieć dzierżawę?
Nie namawiam do tego w tym konkretnym przypadku, bo korzyści społeczne z funkcjonowania targowiska są ogromne i taka kara za zniszczenie młodych drzew byłaby niewspółmierna. Ale warto wiedzieć, że właściciel terenu ma taką możliwość i to bez zachowania terminu wypowiedzenia na podstawie dwóch przyczyn:
używania rzeczy w sposób sprzeczny z umową np. gdy teren został wydzierżawiony jako teren zieleni towarzyszącej zabudowie mieszkaniowej a dzierżawca pozbawi go zabuduje albo gdy w umowie wskazano teren jako miejsce nasadzeń zamiennych, a nasadzenia te zlikwidowano
używania rzeczy w sposób sprzeczny z jej przeznaczeniem – np. gdy jest to wg ewidencji gruntów teren zieleni publicznej, a dzierżawca ustawi tam śmietniki
istotnego zaniedbywania przedmiotu umowy np. gdy dzierżawca dopuszcza do zniszczenia, nie wykonuje zabiegów pielęgnacyjnych, nie podlewa roślinności będącej znaczącym elementem wydzierżawionego terenu.
By wydzierżawiający miał prawo do wypowiedzenia umowy dzierżawy, musi wystąpić do dzierżawcy z upomnieniem tzn. w jasny sposób domagać się zaprzestania szkodliwych działań i naprawienia czy zrekompensowania szkody, powołując się na zapisy umowy lub ustawowe regulacje dot. dzierżaw. Jeżeli dzierżawca nie zastosuje się do upomnienia, właściciel terenu ma prawo do wypowiedzenia umowy w trybie natychmiastowym. Oczywiście prawo przewiduje drogę sądową odwołania się od wypowiedzenia.
I znowu obywatel musi upomnieć urząd
Sprawdzenie komunikacji pomiędzy wydziałami UMŁ nie napawa optymizmem. Urzędnicy nie dostrzegają w kierowanych do nich pismach powodu do przekazania informacji innym pracownikom urzędu, by wyegzekwować przepisy i naprawić szkodę dla majątku miasta. Musi to zrobić mieszkaniec/mieszkanka. Zgłosiłam więc przypadek uszkodzenia i zniszczenia drzew Wydziałowi Ochrony Środowiska i Rolnictwa. I ponownie napisałam do Wydziału Gospodarki Komunalnej i Departamentu Gospodarowania Majątkiem o wyciągnięcie konsekwencji wobec dzierżawcy celem przywrócenia drzew przy hali targowej. Ładnie się to zbiegnie z pokazowym „odbetonowaniem” chodnika przy Górniaku przez urząd…
Wybierając miejsce do życia często kierujemy się zielonym otoczeniem i widokiem z okna. Wiedzą o tym deweloperzy i dlatego nazwy ich osiedli chętnie (i zbyt często bez pokrycia w faktach) przywołują zieleń i drzewa, a ceny metra kwadratowego w naprawdę zadrzewionych okolicach szybują pod sufit.
Radiostacja właśnie dlatego jest miejscem wyjątkowym i uchodzącym za drogie i prestiżowe. W ogromnej mierze decydują o tym przyuliczne drzewa. I właśnie o traktowanie starych jesionów pensylwańskich na tej ulicy toczy się kolejny bój mieszkańców z miastem jako inwestorem. Celowo piszę, że nie jest to bój z wykonawcą – bo nie wiadomo jeszcze, jakie wytyczne dot. zabezpieczenia drzew otrzymała w procedurze przetargowej firma drogowa remontująca jezdnię i chodniki na tej ulicy.
Otrzymaliśmy zgłoszenie, jak traktowane są drzewa podczas robot drogowych realizowanych z miejskich środków przy ul. Kongresowej. Łatwo zauważyć, że materiały budowalne mimo szerokich zieleńców obok pasa z drzewami, są składowane w obrębie brył korzeniowych kilku drzew.
Fot. Agnieszka Frydrych
Jest to ewidentnie niezgodne z Art. 87a. Ustawy o ochronie przyrody [Wykonywanie prac w obrębie korzeni, pnia lub korony drzewa lub krzewu]
Kilka miesięcy temu, we wrześniu, w grupie Społecznych Opiekunów Drzew pojawiła się prośba o pomoc ws. planów usunięcia drzewa przy ul Rajskiej w Łodzi. Na klonie zwyczajnym o ID na Mapie Drzew Łodzi 5655 Spółdzielnia Mieszkaniowa Pojezierska zawiesiła wymagane ustawowo powiadomienie o zamiarze złożenia wniosku o usunięcie drzewa „z uwagi na pochylenie drzewa w kierunku wiaty śmietnikowej”.
Wierzba po pielęgnacji na Retkini. Fot. ze zgłoszenia
Na profilu Społecznych Opiekunów Drzew pojawia się dużo zgłoszeń dot. korekty koron drzew na osiedlach przez dysponujące dużymi terenami zieleni spółdzielnie. Z wycinaniem i przycinaniem drzew zmagają się członkowie Spółdzielni im. Jagiełły, a w ostatnich tygodniach rozgorzała dyskusja o „pielęgnacji” wierzb na Retkini Południe.
Wierzby płaczące mimo niezaprzeczalnego uroku i jednego z najdłuższych okresów wegetacji (najszybciej wiosną wypuszczają liście i bardzo późno je zrzucają) nie mają dobrej sławy. Ich płytkie i rozległe systemy korzeniowe wymagają dużej przestrzeni i wilgotnej gleby, co nie pomaga w okresach suszy… Wytwarzają długie, grube konary, co przy dość kruchym drewnie sprzyja wyłamaniom, ale przy odpowiedniej, systematycznej (!) pielęgnacji można zapewnić ich bezpieczne bytowanie w miastach. Niestety najczęściej rośliny są doprowadzane do rozrośniętej korony, a potem gdy wichura złamie konar tego lub innego drzewa na osiedlu zaczyna się akcja „tniemy!”. Z reguły nie korzysta się też z możliwości wygrodzenia drzew wokół. Mam wrażenie, że właśnie z taką akcją mamy do czynienia.
Jesiony nie mają obecnie łatwego życia w Łodzi. Jest to gatunek odporny na zanieczyszczenia, ale lubi wilgotną glebę (stąd tak częsty to widok przy rowach) i żyzną glebę. Jesiony z ul. Zelwerowicza rosnące w wąskich zieleńcach między jezdnią a wąskim chodnikiem, dodatkowo przeszły gehennę fatalnych przycinek – bo cały ich szpaler ma nieszczęście rosnąć pod napowietrzną linią energetyczną. Ok. 2018 zarządca drogi doszedł nawet do wniosku, że trzeba je wyciąć. Ale pokiereszowanych, dziuplastych roślin broniła skutecznie lokalna społeczność.
Społeczni Opiekunowie Drzew otrzymali zgłoszenia pojawieniu się kartek o pielęgnacji na drzewach przy ul. Marynarskiej, ale też o usunięciu 3 drzew z terenu gminy przy budynku pod numerem 10. Nie udało się niestety ustalić na 100 procent, które dokładnie drzewa zostały wycięte, dlatego wystąpiłam o informacje dotyczące wszystkich przy budynkach pod numerami 8,10 i 12. Wg osoby zgłaszającej na zdjęciu poniżej prawdopodobnie jest utrwalona wycinka zdrowego klonu srebrzystego o ID 8314, który ładnie odbił po przycince. Wg Mapy Drzew Łodzi roślina ta faktycznie przeszła drastyczne skrócenie głównego pnia na wysokości ok. 7 m.
Coraz częściej czujemy się bezradni wobec sposobu realizacji inwestycji w mieście. Nie mamy poczucia, że urzędnicy wydający pozwolenia budowlane liczą się z drzewami i że wiedzą, jak są ważne dla społeczności lokalnych. Chcielibyśmy wiedzieć, czemu projekt wymaga wycinek i czy nie można ich uniknąć. Miasto umywa już ręce od informowania o uzasadnieniu usuwania drzew, zrzucając to na ZIM lub wykonawcę, jakby zleceniodawca nie miał żadnego wpływu na sposób, w jaki inwestycja została zaprojektowana. Jaki sens ma dzwonienie do wykonawcy ws. drzew, które na takim etapie musi wyciąć, by wywiązać się z umowy?…
Informacja o wycince na rondzie Broniewskiego. Fot. Agnieszka Glińska
