8 września Justyna Makulec i Szymon Iwanowski z Mapy Drzew Łodzi spotkali się z Wami na pierwszym z serii spacerów diagnostycznych. Inwestycja drogowo-tramwajowa na Wojska Polskiego nie jest stricte rewitalizacyjną inwestycją, ma jednak ogromny wpływ na powodzenie działań tego typu w okolicach Starego Rynku i Placu Kościelnego, w tym miejsc okrytych złą sławą i wymagających natychmiastowego podniesienia jakości życia. Jednocześnie przebudowa ul. Wojska Polskiego wraz z przedłużeniem torowiska tramwajowego aż do ul. Inflanckiej była prowadzona w bezpośrednim sąsiedztwie setek drzew. Daje to ważny materiał do obserwacji wpływu prowadzonych prac na zieleń wysoką.
Jak obiecaliśmy, tak zrobiliśmy – mimo zastrzeżeń do prawidłowości „konsultacji” Łódzkiego Pakietu Klimatycznego, Tomasz Bedyk jako przedstawiciel Mapy Drzew Łodzi przysłuchiwał się temu, co urząd nam zaplanował.
Jak powstawał projekt
Projekt Łódzkiego Pakietu Klimatycznego jako dokumentu strategiczno-operacyjnego został zlecony zewnętrznej firmie – Arcadis Sp. z o.o. i DS Consulting Sp. z o.o. – jak wynika z prezentacji 6 lipca 2023. Jest to zbiór kilku dokumentów strategicznych: Raportu głównego – mapy drogowej, Strategii Zazieleniania, Programu Ochrony Środowiska, Miejskiego Plan Adaptacji do zmian klimatu dla miasta Łodzi na lata 2024-2030, Planu na rzecz zrównoważonej energii i klimatu (SECAP) oraz wyliczenia śladu węglowego.
Ma on służyć pozyskiwaniu środków z Unii Europejskiej na działania proklimatyczne i adaptacyjne do zmian klimatycznych. Gros środków unijnych będzie bowiem kierowana właśnie na takie cele, nie, jak dotąd na rozwój infrastruktury transportowej, co tak często nas denerwowało bo było nadużywane do budowy dróg pod płaszczykiem zrównoważonego transportu.
Od początku czerwca przyglądamy się kilkunastu obszarach mniej lub bardziej zaawansowanych procesów rewitalizacji. Za nami pierwsze „koty za płoty” – czyli Spacer 1 – bardzo udane sprawdzanie z Wami, jak przyuliczne drzewa zniosły przebudowę ul. Wojska Polskiego. W przyszłym tygodniu czekają nas kolejne aż trzy spacery diagnostyczne, na które chciałabym Was serdecznie zaprosić w imieniu Mapy Drzew Łodzi.
Kilka tygodni temu zgłoszono mi podejrzenie bezprawnego usunięcia drzew na prywatnej posesji przy ul. Sierakowskiego 58. Osobie zgłaszającej doradziłam oczywiście, co robić, by sprawdzić, czy wycięcie drzew odbyło się legalnie, czy nie – interwencyjnie wezwać straż miejską, a jeśli sprawa nie ma już charakteru interwencji wystąpić do Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa UMŁ o informację publiczną.
Usunięcie jesionu pensylwańskiego. Fot. osoby zgłaszającej
Ale byłam też ciekawa, czy tak drobny powód jak budowa pergoli na odpady dokładnie w miejscu drzewa albo to, że drzewo rośnie tuż przy komórkach może być w Łodzi przyczyną uzyskania zezwolenia na wycinkę. Jak widać, jedno drzewo – klon jawor o obwodzie 65 cm – rośnie blisko wjazdu, ale pomiędzy nim wjazdem albo nim a dorodnym jesionem wyniosłym przy granicy z sąsiednią nieruchomością jest inne miejsce na pergolę. Wystarczyła dobra wola właściciela, by inaczej zagospodarować teren. Budowa pergoli nie wymaga pozwolenia na budowę ani zgłoszenia, dlatego nie wystąpił tu moment analizy zgodności projektu z prawem budowlanym i innymi przepisami. Gdyby nie fakt, że budynek mieszkalny ma być przeznaczony na najem, właściciel nieruchomości miałby możliwość zgłoszenia wycinki na podstawie lex Szyszko.
Fot. Intersit Łódź
Standardowo napisałam wniosek o dostęp do informacji publicznej. I dostałam odpowiedź – wycinka była legalna. Dwupienny jesion pensylwański o obwodzie 110 i 117 cm kolidował z remontem pomieszczeń gospodarczych czyli komórek. Rozumiem i nie rozumiem, bo naprawdę można takie pomieszczenia remontować bez wycinki nawet tak blisko rosnącego drzewa – ale takie mamy prawo, że każde zamierzenie budowlane jest ważniejsze od dorodnych drzew.
Muszę przy tym zaznaczyć, ze doceniam odmowę ze strony WOŚiR wydania zezwolenia na usunięcie zdrowego jesionu wyniosłego o obwodzie 200 cm (!), o co też wystąpił właściciel nieruchomości – bo drzewo jest suche i rośnie w granicy. Nie nie jest to powód, by wycinać drzewo. Doceniam też nałożenie na wnioskującego obowiązku posadzenia jednak dwóch drzew liściastych i dwóch żywotników, a nie, jak wnioskował tylko 6 tuj… Choć niewielkie to pocieszenie.
Gdyby nie dziurawe jak sito przepisy ustawy o ochronie przyrody, nie uwzgledniające, że nie każda budowa wymaga procedury pozwolenia na budowę czy zgłoszenia, oba te drzewa były do uratowania. Wydział Ochrony Środowiska wskazałby wtedy, że są metody remontu budynków gospodarczych, pozwalające zachować drzewa przy samej elewacji i że istnieje możliwość ustawienia pergoli w innym miejscu – i odmówiłby zezwolenia na usunięcie drzew. Ale to już inna rzeczywistość…
Pomału i opornie, bo nikt nie prowadził rejestrów wydawanych decyzji o zezwoleniu na usunięcie drzew i krzewów, otrzymujemy dane o skali wyciętych drzew i krzewów. Przed chwilą otrzymałam taki wykaz za lata 2016-2023 z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków – czyli biura konserwatora.
Obszary objęte ochroną konserwatorską to niewielki procent powierzchni miasta (ile – tego nie wie nikt). Mamy 326 zabytków rejestrowych, 339 zabytków ujętych w ewidencji wojewódzkiej, 1578 – w ewidencji gminnej. Do tego 31 chronionych układów urbanistycznych i 424 zabytki archeologiczne.
Europejska Agencja Środowiska (European Environment Agency) – powołana przez Unię Europejską do monitorowania stanu środowiska na obszarach państw członkowskich udostępnia interaktywne zestawienie pokrycia koronami drzew państw, miast, obszarów funkcjonalnych miast i obszarów zamieszkanych.
Polska plasuje się poniżej europejskiej średniej. Jak łatwo się domyślić, największe procentowo pokrycie drzewami ma Norwegia (60,6) oraz Finlandia (59,9), a najniższe Malta o specyficznym klimacie (straszne 6,6%).
Po zgłoszeniu o przycinaniu drzew na terenie Parku Staromiejskiego w okresie lęgowym wystąpiłam o informację o nadzorze nad tymi pracami pod kątem ochrony ptaków, ale i o wyjaśnienia, czemu nie przygotowano drzew w parku i na płycie Starego Rynku do prac związanych z rewitalizacją.
Fot. materiały UMŁ z 2021 roku
Prace pielęgnacyjne w parku wg ZZM nie wymagały uzyskania odstępstw ze względu na okres lęgowy, a jedynie kontroli obecności gniazd. Drzewa parkowe były przygotowane do planowanych prac (ciekawe, jak przygotowano egzemplarze od strony ul. Północnej do ucięcia połowy korzeni i wystawienia reszty na skwar bez osłon). Prace pielęgnacyjne były prowadzone zarówno przed, jak i w trakcie robót. A po ich zakończeniu zrealizowano przycinki wynikające z inwentaryzacji z 2022 r. To właśnie one wzbudziły niepokój – jak twierdzi zarządca zieleni, na którego zlecenie je prowadzono, odbyły się bez szkód dla zwierząt. Tego nie mam podstaw podważać.
Zaskoczył mnie jednak ostatni akapit pisma. Zdaniem Zarządu Zieleni Miejskiej nie było potrzeby wykonania zabiegów pielęgnacyjnych klonów na Starym Rynku przed rozpoczęciem robót, bo ich stan tego nie wymagał! To znaczy, że zatrudnieni tam specjaliści uznali, że ilość posuszu, jemioły jeszcze w 2022 roku wskazywała, że przy prawidłowym prowadzeniu robót tym drzewom nie powinna stać się krzywda. I to wiedząc, że w trakcie prac nie będzie możliwości ich „podratowania”.
W trakcie robót. Fot. Łódź.pl
Opcje są dwie – albo ZZM przyciskany terminami inwestycji nie zauważył problemów zdrowotnych (fito-sanitarnych) roślin rosnących w trudnych warunkach, albo przebudowa Starego Rynku była prowadzona tak, że mamy po obecnej pielęgnacji kikuty zamiast drzew i dwa klony już wycięte. A najprawdopodobniej jedno i drugie. Czy ktoś za to odpowie? Wątpię. Czy ktoś wyciągnie naukę z tego złego doświadczenia? Jak sądzicie?
5 września 2024 o 17.00 w siedzibie Miejskiej Pracowni Urbanistycznej przy Kościuszki 19 odbędzie się spotkanie z Łodziankami i Łodzianami nt. przyszłych działań proklimatycznych miasta. Przedstawiciel Mapy Drzew Łodzi będzie oczywiście uczestniczył w spotkaniu – sprawozdanie z niego znajdziecie oczywiście na blogu.
Jak poinformował na swoim profilu dyrektor Departamentu Ekologii i Klimatu, na spotkanie zostały przygotowane analizy do Strategii Zazieleniania, Programu Ochrony Środowiska, Miejskiego Planu Adaptacji, Planu na rzecz zrównoważonej energii i klimatu (SECAP) oraz wyliczenia śladu węglowego. Pakiet ma ułatwiać miastu pozyskiwanie środków unijnych. Wygląda poważnie i obiecująco, prawda?…
Rozpoczynamy serię 12 spacerów po obszarach objętych inwestycjami i rewitalizacją. Dziś jako redaktorka bloga w imieniu Mapy Drzew Łodzi chciałabym zaprosić Was na pierwszy z nich – po terenie bardzo ważnej przebudowy odcinka ul. Wojska Polskiego i budowy trasy tramwajowej w ciągu ul. Strykowskiej.
Jak na początku sierpnia donieśli LDZ Zmotoryzowani Łodzianie (super, że zajmują się nie tylko drogami :), w Parku Śledzia w trakcie okresu lęgowego przycinano drzewa, w większości je podkrzesując od dołu lub skracając konary. Prawdopodobnie jest to realizacja zaleceń z inwentaryzacji z… 2020 roku, co oczywiście sprawdzam. Wystąpiłam o wyjaśnienia dot. tych prac i ich terminu.
